از مسائلی که افراد در طبیعت و حتی در محل زندگی خود دارند که حدودی افراد مورد تهدید قرار دارند ، این حشرات و خزنده هایی که در کنار ما زندگی میکنند و برای محافظت از محل زندگی و موارد دیگر از خودنسبت به متحرک ها و انسان ها واکنش نشان میدهند که انواع این واکنش ها از جمله گاز گرفتن ،نیش زدن و ... می باشدکه ما میخوایم بهتون اموزش بدهیم که در این مواقع ظروری که در مقابل نیش ، گاز و .... حشرات و خزنده قرار گرفتید چه کاری راانجام دهید و عوامل نشان دهنده این گزیدگی و زهر و ... چطوری خودشان نمایان میکنند.که خدانکرده باعث اتفاق ها ناگوار نشوند و جلوش بگیرید.
1.از اولین گزندگی ها و نیش ها میخوایم معرفی کنیم مارها هستند،که بیش از 3000 نوع مار در سراسر دنیا وجود دارد کـه تنها 200 نوع از آنها سمی هستند.مارهاي سمی به دوگروه عمده مرجانـهـا ( مـار مرجان و مار کبري) و افعی ها ( مار افعی و مار زنگی) تقسیم می شوند. مارهاي افعی عامل بیش از 90 درصد مار گزیدگیهاي سمی می باشند و در بین آنها مـار زنگی از همه خطرناکتر است.و از خصوصیات ظاهری مارهای سمی به این صورت میباشد که سر مثلثی شکل، مردمک بیضوي شکل، وجود تنها یک ردیف فلس درانتهاي دم است. و از علایم عمده مار گزیدگی اینطور است که درد و حساسیت در محل گزش به صورت دردهاي تیز و سوزاننده،تورم در محل گزیدگی و امکان تاول و وزیکول، تهوع و استفراغ،بی حسی (پارستزي) در اطراف دهان، صورت و پوست سر و گز گز نوك انگشتان،تب، لرز، تعریق ، ضعف ،بی حالی،سرگیجه ،کاهش سطح هوشیاري و شوك قلبی- عروقی و حتی سنکوپ که این علائم بستگی به نوع مار هم دارد ،که یکی از مهم ترین علایم گزیدگی با افعی ها اختلالات انعقادي خون می باشد و به صورت خونریزي از بینی، خونریزي داخل شکم، چشم و مغز ،وجود خون در خلط، ادرار، مدفوع، بروز می نماید.
که ما انسان ها برای پیشگیری از گزیدگی مارها و در امان ماندن از انها باید برخی مسائل رعایت کنیم که به این صورت میباشد مارها در بهار، تابستان و پاییز در پناهگاههاي سایه دار و خنک و در زمستان در درون غارها و تونل هاي زیرزمینی زندگی می کنند. از نزدیـک شـدن بـه این مکانها اجتناب کنید و در صورت مشاهده هیچگاه تلاـشـی بـراي بـه دام انداختن مارها و یا تخریب لانه آنها انجام ندهید. وخدانکرده باعث گزیدگی از سمت مار شدید اقدامات حمایتی که در موقع فردی مار گزیده شده باید انجام دهید به این صورت است:
• خارج کردن همه لباس هاي چسبان، کفش و جواهرات
• بی حرکت و هم سطح یا کمی پایین تر از سطح قلب نگه داشتن عضو
• بستن محل بالاي گزیدگی بگونه اي که جریان خون اندام مختل نشود
• خودداري از سرد کردن و کمپرس کردن عضو
2.دومین گزیدگی از گزیدگی هایی است برای افرادی که به مناطق کویری و گرمسیر میروند مراقب باشند و در موقع خطر اقدامات اولیه اموزش دیده باشند و بدونند چطورعمل کنند که گزیدگی از عقرب هست که مابیش از 650 گونه عقرب در جهـان وجـود دارد که تنها 50 گونه آنهـا بـراي انـسان خطرنـاك مـی باشـند. خطرناکتریـن عقربی که در ایران وجود دارد در اسـتان خوزسـتان و بـا نام محلی گاردیوم یا گادیوم می باشد. که از علائم شایغ گزیدگی عقرب به این صورت میباشد تورم ،درد و احـساس بـی حـسی در ناحیـه گزش،تعریـق ، انقباضـات مـداوم عضلانی ،تپش قلب و افزایش فشار خون است و علائم با شیوع کمتر به این صورت میباشد اختلال در عملکرد اعصاب ناحیه سر ،از دست دادن کنترل عضلات حلق و اختـلال عـضلات اسکلتی،انقباضـات عـضله زبـان، دوبیـنی، لکنـت زبـان، گشادي مردمک ها و افزایش ترشح بزاق و ترشحات ریوي میباشد؛ و برای پیشگیری اینکار ها انجام دهید ، نگهداري زباله در ظرف سرپوشیده،عدم نگهداري چوب و مواد ساختمانی در نزدیکی خانه زیرا ایـن مکـان ها براي زیست عقرب بسیار مطلوب است،اطمینان از نبود عقرب قبل از پوشیدن لباس و کفش مخصوصا در مناطقی که وجود عقرب زیاد است . و اقدامات حمایتی که در موقع گزیدگی عقرب صورت میگیرد بدانید و انجام دهید ، باز نگهداشتن مجاري هوایی ، کنترل درد ، اضطراب و اختلالات حرکتی ،مراجعه سریع به مراکز درمانی در صورت بروز علائم تهدید کننده حیات، تزریق پاد زهر عقرب گزیدگی
3.و سومین گزش که میخوایم توضیح بدهیم گزش زنبور میباشد که در مواقع گزش زنبور چه پیشگیری هایی باید انجام دهیم و در موقع گزش چه اقداماتی صورت بگیرد خدا نکرده بعث اتفاقی نشود که به این صورت گزش زنبورها مخصوصاً زنبورهـاي وحشـی، بـدون تـوجـه به ظاهر آن، می توانند خطر جدي براي فرد ایجاد کنند،زنبور گزیدگی ممکن است در اثر نیش انواع زنبـور مـانـنـد زنـبـورعسـل و زنبورسرخ بروز نماید. نیش زنبورعسل ماده، به کیسه مـحـتـوي زهـر مـتـصـل است و پس از گزش در زخم باقی می ماند و محتویات کیسه زهـر بـه زخـم منتقل می شود. و از علائم گزیدگی درد و تورم ناگهانی و قرمزي در مرکز تورم، در صورت حساسیت شدید به سم واکـنـش آلـرژیـک بسـیـار شـدیـد(اصطلاحاً شوك آنافیلاکسی) و ما برای پیشگیری از گزیدگی زنبور باید نصب توري به پنجره ها انجام شود ، پوشیدن لباسهاي محافظت کننده و استفاده از حشره کشها و در صورت گزیده شدن باید این اقدامات حمایتی انجام شود .
• در مورد نیش زنبور عسل، برداشتن سریع نیش از روي زخم، جـهـت جلوگیري از ورود بیشتر سم به زخم
• شستشوي محل گزش با آب و صابون
• قرار دادن کمپرس سرد یا کیسه محتوي یخ روي محل گزش
• در صورت بروز مشکل تنفسی و یا تورم شدید وسریع در محـل گـزش مراجعه سریع به پزشک
• در صورت گزیدگی در داخل دهان یا گلو شستشوي سریع داخل دهـان با آب سرد و بیکربنات سدیم و انتقال بیمار به مراکز درمانی
4.و این گزیدگی از طریق کنه میباشد که کنه تعداد زیادی از بیماری های مهم مثل تب،التهاب مغزو نخاع ،بیماری لایم و فلج ناشی از کنه را منتقل میکند. و اقداماتی که موقع گزیدگی کنه باید انجام شود به صورت زیر میباشد .
اگر کنه زير پوست شما جايگزين شد، مىتوانيد آن را از طريق بىحس کردن توسط اِتِر يا خفه کردن با پنبهٔ آغشته به بنزين، روغن، گليسيرين، نفت سفيد يا نفت کوره، از موضع خارج کنيد. اکثر کنهها را مىتوان از طريق تماس با چوب کبريت داغ (شعلهور نباشد) يا موچين حرارتديده روى شعله کبريت بيرون آورد. اگر کنه با زور بيرون آورده شود سر و ضمايم دهانى آن داخل پوست گير مىکند و زخم ممکن است بعد از چند روز عفونى شود. و برای پیشگیری از گزیدگی کنه این مسائل رعایت شود هنگامىکه در مناطق روستائى کنهخيز هستيد، معاينه خود در فواصل زمانى متعدد به خصوص در ناحيهٔ سر و گردن اقدام عاقلانهاى است. تقريباً تمام بيمارىهائى که توسط کنه منتقل مىشوند با خارج کردن جانور ظرف ۲ تا ۳ ساعت قابل پيشگيرى است. گزيدگى کنه بدون درد است بنابراين تنها معاينه دقيق بدنى مىتواند حضور آن را آشکار کند.
5.و در اخر گزیدگی حشره ای به نام کک میباشد که ککها حشراتی از راستهی سیفوناپترا (لوله بالان) محسوب میشوند که بدون بال، خونخوار و بسیار کوچک (حدود 3 میلیمتر) هستند. این حشرات قهوهای رنگ باوجود نداشتن بال، حرکتهای جهشی دارند و حدود 200 برابر طول بدن خود پرش میکنند. ککها بیشتر از پستانداران و گاهی از پرندگان خونخواری تغذیه میکنند. بهطورکلی از 3000 گونه کک فقط 12 گونه به انسان حمله میکنند. و این حشره نیش میزند که اینصورت اگر شخص توسط یک کک گزیده شود احساس خارش خواهد کرد. گزشهای کک معمولاً به شکل ۳، ۴ نیش روی بدن است که شبیه ورمهای خیلی کوچک قرمز هستند. اگر تجربه بودن در نزدیکی آغل گوسفندان را داشته باشید شاید آن را تجربه کرده باشید.
و پیشگیری هایی که افراد در مقابل گزش کک باید انجام دهند به این صورت میباشد که برای احتیاط و پیشگیری بهتر است بعد از هر سفر طبیعتگردی برای چند روز لباسها و وسایل را در فضای باز قرار دهید و در سفر به مناطق مشکوک از اسپریهای ضدعفونی کننده در بازار استفاده کنید. هنگام حرکت در این مکانها پاچهی شلوار خود را داخل جورابهایتان بگذارید یا گتر بپوشید. و برای این پیشگیری ها باید بدانیم چه مناطقی کک وجود دارد که معمولا ککھا نزدیک محل استراحت و میزبان در گرد و غبار، شکافھای موجود در دیوار و کف ساختمان، فرش، حفرات ایجاد شده توسط حیوانات، آشیانه پرندگان، محل نگھداری حیوانات، کودھای دامی و زبالهھا زندگی و ...تخم ریزی میکنند. کک ھا در شرایط سخت قادرند تا یک سال گرسنگی را تحمل کرده و زنده بمانند. کک ھا از نور گریزان بوده و عمدتا در میان موھا، پر حیوانات یا در تختخواب و لباس افراد دیده میشوند.
و راه های مقابله با کک زدگی به صورت زیر میباشد
1. بهمحض احساس حرکت کک روی بدن، بدنتان را خیس کرده و موجود را بگیرید. متأسفانه ککها قهرمان پرش هستند و در صورت خشک بودن بدن گرفتن آن سخت است. سعی کنید به حمام بروید و زیر دوش، لباسهای خود را دربیاورید چون آب، ککها را بیحرکت و درنهایت نابود میکند.
2. برای از بین بردن ککها، تخمها، لاروها و پیلهها، مرتب فرشها را با جاروبرقی تمیز کنید چون محل موردعلاقه ککها بین پرزهای فرش است.
3. شب از پتوهای پرزدار استفاده نکنید.
4. لباسها را در آب جوش انداخته و در فضای باز خشک کنید.
5. اگر شما متوجه گزش کک شدید، محل زخم را با آب و صابون بشویید. کمی لوسیون بمالید تا از شدت خارش کم نماید. همچنین میتوانید جهت درمان محل خارش از پماد کالامین استفاده کنید. هیچگاه سعی نکنید محل زخم را خیلی زیاد بخارانید، چون ممکن است سبب عفونی شدن آن شود
6. سمپاشی: در آلودگیهای شدید جهت ریشهکنی مؤثر ککها میبایست سمپاشی با سمومی از قبیل (پیروتروئیدها، پروپکسور، بندیوکارب) انجام گیرد. فضاهای خانه را مخصوصاً در محل کنجها سمپاشی کنید.
7. گاهی نیز ممکن است کک، از طریق حیوانات خانگی مانند سگ و گربه به خانه شما منتقل شوند. در این شرایط، استفاده از اسپریهای ضد کک ضروری است.
وبیماری هایی که در اثر گزش کک به وجود میاید به این صورت که این موجودات عاشق خون هستند، با نیش زدن و مکیدن خون دام ها و سایر موجودات از جمله انسان انواع ویروس ها، انگل ها و باکتریها را وارد بدن خود میکنند. بعد انسان یا حیوان دیگری را نیش میزنند و به این ترتیب بیماریها را انتقال میدهند،به طور کلی یکی از مواردی که در سفرهای طبیعتگردی باید به آن توجه کتید، گزش حشرات است.